УВОДЗІНЫ…………………………………………………………………2

Глава I. Праблема колерабачання мастацкага тэксту……………………4

1.1. Распрацоўка пытання колерабачання мастацкага тэксту ў навуковай літаратуры…………………………………………………………….4

1.2. Сістэма колера- і святлоабазначэння мастацкага твора….9

Глава ІІ. Колеравая і светлавая эстэтыка паэзіі А.Салаўя……………..13

2.1. Частотнасць ужывання колеравых і светлавых лексем……………13

2.2. Ахраматычныя каларонімы ў паэтычных зборніках А.Салаўя…...16

2.3. Храматычныя каларонімы ў паэтычных зборніках А.Салаўя……20

2.4. Асаблівасці люксонімаў у паэтычных зборніках………………….23

ЗАКЛЮЧЭННЕ…………………………………………………………..27

СПІС ЛІТАРАТУРЫ……………………………………………………..29

У сучаснай лінгвістычнай навуцы адной з актуальных і прыарытэтных з'яўляецца праблема колерабачання мастацкага тэксту. Даследаванне сістэмы колерабачання многімі замежнымі і некаторымі айчыннымі навукоўцамі дазваляе меркаваць, што ў апошнія гады акрэсліваецца новы напрамак у мовазнаўстве, які можна ахарактарызаваць паняццем "лексічная каларыстыка". Колеравая і светлавая лексіка валодае істотным семантычным, сінтагматычным і выяўленчым патенцыялам, мае вялікае значэнне ў плане адлюстравання пэўных фрагментаў моўнай карціны свету мастака і забеспячэння эстэтычнага дыялогу паміж пісьменнікам і чытачом. Аналіз колераабазначэнняў дае магчымасць вызначыць асаблівасці ўжывання ў мастацкім тэксце адпаведных фарбаў, характар асацыятыўных сувязяў, якія пры гэтым узнікаюць.

Катэгорыя колеру і святла звязана з псіхічнай і эмацыянальнай сферай пісьменніка, глыбіннымі тэкставымі мікраструктурамі. Каларыстычная лексіка, будучы пэўнай знакавай сістэмай, выступае ў мастацкім тэксце як своеасаблівая вербальна-эстэтычная парадыгма, што адлюстроўвае спецыфіку аўтарскага светаўспрымання.

Выкарыстанне пісьменнікам колеравай і светлавой лексікі, творчае пераасэнсаванне яе семантычнага патэнцыялу з'яўляецца важным элементам дасягнення мастацкай вобразнасці і выразнасці. Бачанне свету ў колеры - адно з найбольш моцных чалавечых адчуванняў. Трэба таксама звярнуць увагу на тое, што чалавек даволі лёгка запамінае фарбы, зрокавае ўяўленне колеру няцяжка выклікаць, назваўшы адпаведнае слова. Таму моўныя сродкі абазначэння колеру, даступныя не толькі розуму, але і пачуццю, валодаюць вялікімі выяўленчымі магчымасцямі.

Выбар каларатываў характарызуе час працы мастака. Да гэтага трэба дадаць, што і светапогляд мастака выяўляецца ў мастацкім творы праз слова, выбар і ўжыванне якога вызначае як творчасць мастака, яе адметнасць ад іншых, так і яго творчую асобу. Такім чынам, у святле адзначанага цікава прасачыць (і, адпаведна, акрэсліць як мэту працы), якія найменні колеру выбірае Алесь Салавей, а як вынік гэтага - як характарызуюць яны паэта, яго час, дапамагаюць выявіць адметнасць яго праз іх ужыванне, найперш прыметнікаў колеру.

Зыходзячы з названага, можна акрэсліць наступныя задачы працы:

1. Вывучыць і прааналізаваць існуючыя ў сучасным мовазнаўстве крыніцы, што займаюцца распрацоўкай пытання колеранайменняў у мастацкіх тэкстах;

2. Вызначыць характар ужывання каларонімаў і люксонімаў, а таксама іх колькасныя паказчыкі ў паэзіі А.Салаўя (на прыкладзе зборнікаў вершаў "Мае песні", "Сіла гневу", "Звіняць званы Святой Сафіі");

3. Прааналізаваць як праз выбар тых ці іншых колеранайменняў адлюстроўваецца спецыфіка аўтарскага светаўспрымання.

Прадметам даследавання з'яўляюцца колеранайменні (каларонімы і люксонімы) у паэзіі А.Салаўя. Аб'ектам даследавання - зборнікі вершаў "Мае песні", "Сіла гневу", "Звіняць званы Святой Сафіі" аўтара.

1. Аўрамчык М. Пакутныя вандроўнікі // Полымя. - 1996. - №11, - с.278 - 284.

2. Бабіч Ю.М. Колеравая і светлавая эстэтыка ў мове твораў Я.Коласа: Манаграфія /Віцебск. УА "ВДУ імя П.М. Машэрава; 2002. - 127 с.

3. Бабіч Ю.М. Семантычныя палі "Колер" і "Святло" ў мове твораў Я.Коласа: Аўтарэф. дыс. на атрыманне вучонай ступені канд. філал. Навук/ БДУ. - Мн.: 1999. - 17 с.

4. Бахилина Н.Б. История цветового значения в русском языке. - М., - 1975. - 288 с.

5. Бецольд В. Учение о цветах по отношению к искусству. - СпБ. - 1978. - 208 с.

6. Васючэнка П. Магістр паэзіі з вёскі Крысава // Крыніца, - 1997, - №6.

7. Грамадчанка Т. "За любоў да цябе я пакутаваць мушу…// Роднае слова. - 1993. - №4, с. 14 - 24.

8. "Жыву і дыхаю, мой Край, табою…" Алесь Салавей 1922 - 1978// Савік Л.С. Пакліканыя: літ. Беларускага замежжа. - Мн.: 2001, - с. 351 - 413

9. Кожынава А.А. Ідэя святла ў вобразнай сістэме малітваў К.Тураўскага // Веснік БДУ, сер. 4. Філалогія. - 1994, - №1, - с. 21-24.

10. Лапацінская В. Колеравыя функцыі эпітэтаў у творчасці паэтаў 60-сятнікаў// Бел.-руска-польскае супастаўляльнае мовазнаўства. Зб. навук. Артыкулаў. 7 Міжнар. навук. Канферэнцыі. - Віцебск, - 2006. - с. 410-412.

11. Ляшчынская В.А. Слова ў паэзіі Я.Купалы. - Мн., Бел. навука, 2004. - 272 с.

12. Марціновіч А. Дзе ж ты, храм праўды? - Мн.: Маст. літаратура., 1996. - с.171 - 190.

13. Никулина Т.Е. Цветовые прилагательные в языке различных жанров русского фольклора. Автореф. дис. Моск. гос. пед. институт. - М., 1989. - 16 с.

14. Паршина В.Л. Закономерности функционирования цветовых слов в поэтических произведениях Н.А. Некрасова / Ленингр. гос. институт. - Л., 1983. - 19 с.

15. Русецкий В.Ф. Ключ к слову: Беседы о языке художественной литературы: Пособие для учителей. - Мн.: Экоперспектива, 2000. - 128 с.

16. Салавей А. Жыццё і паэтычная спадчына Алеся Салаўя // Крыніца, - 1997, - №6, - с.2.

17. Трыпуціна Т.М. Аналіз слова і фразеўжывання ў мастацкім тэксце: з нарысаў пра мову Я.Брыля. Вучэбны дапаможнік/ "Мінскі дзярж. пед. Інстытут", - Мн. - 1984. - 76 с.

18. Юрэвіч А. Л. Слоўнік лінгвістычных тэрмінаў. - Мн.: Выдавецтва Міністэрства вышэйшай, сярэдняй спецыяльнай і прафесіянальнай адукацыі БССР. - 1962. - 246 с.

Примечаний нет.